मी मांसाहारी झाले त्याची गोष्ट !

38 प्रतिक्रिया

माझ्या ब-याच नातेवाईकांना असं वाटतं की माझं लग्न झालं आणि सासरी सगळे मांसाहारी असल्याने मीही नाईलाजाने मांसाहारी बनले. पण तसं काही नाहीये हं! मी अगदी स्वइच्छेने, राजीखुशीने मांसाहारी बनले आहे. शाकाहारी असण्याचे कितीतरी फायदे आहेत आणि मला ते १०० टक्के मान्य आहेत. आयुष्याची जवळजवळ तीस बत्तीस वर्षं मी शाकाहारीच होते. पण एक नक्की आता पुन्हा शंभर टक्के शाकाहारी बनणं मला शक्य नाही. म्हणतात ना, काही गोष्टी बदलण्यासाठी फक्त एक क्षण पुरेसा असतो. तसंच काहीसं झालं माझ्याबाबतीत.

आता तुम्ही म्हणाल की यात लिहिण्यासारखं काय आहे? पण शाकाहारासारखा सात्विक मार्ग सोडून मला मांसाहाराकडे वळवण्यासाठी माझ्या घरातून मला अनेक प्रलोभनं दाखवली गेली होती. पण मी कशालाही बळी न पडता माझं शाकाहाराचं व्रत आचरत होते पण एका छोट्याशा.... अगदी क्षुल्लकशा कारणामुळे आत्मज्ञान मिळालं की आपण ज्याला शाकाहार शाकाहार म्हणतो, तोही कसा मांसाहारच आहे. ते ज्ञान मला तुमच्याबरोबर वाटून घेतल्याशिवाय चैन कसं पडेल?

मी शाकाहारी असणं हा डिस्कव्हरी सारखे चॅनल्स बघण्याचा परिणाम की दुष्परिणाम ते माहित नाही पण मांसाहार म्हटलं की आपल्या हातून प्राणीहत्येचं पातक घडू नये म्हणून मी ते टाळतच होते. तसं नाही म्हणायला पूर्वी आई बळजबरीने मटणाचा, चिकनचा एखाद्‍ दुसरा तुकडा पानात वाढत असे. “निदान लोणच्याएवढं तरी मटण खा.” असं आईने मला म्हटल्यावर, “त्यापेक्षा लोणचंच वाढ ना मग”, हे माझं ठरलेलं उत्तर असायचं. घरात मटणाच्या हड्ड्या फुटायच्या, त्यावेळेस मी दही भात खाऊन बाकीच्यांकडे तुच्छ कटाक्ष फेकत असे. वर्तमानपत्रात ’शाकाहारी बना’ सारख्या जाहिराती आल्या की मला उगाचच अंगावर दोन मुठी मांस चढल्यासारखं वाटत असे.

तरीदेखील जे काही मटण, चिकन, मच्छी मी थोडीफार चाखली होती, ती स्वादिष्ट होती हे मी नाकारणार नाही. पण का कोण जाणे, चिकन खाल्लं की यच्चयावत कुक्कुट समुदाय “कॉकॉक” म्हणून शाप देईल की काय अशी मला कायम भिती वाटत असे. हिंदी चित्रपटांत ’जा जा जा, मेरे बचपन…’ सारख्या गाण्यांमधे सुंदर अभिनेत्री जेव्हा गोंडस कोकरू हातात घेऊन कुरवाळत असे, तेव्हा तर ’कसं काय बाबा लोकं इतका गोंडस प्राणी मारून खाऊ शकतात?’ असाही मी विचार करायचे. मच्छी हा प्रकार तर माझ्यासाठी परमेश्वराचा पहिला अवतारच होता. कधीतरी जबरदस्तीने खायला लावलेल्या मच्छीचा, घशात अडकलेला काटा आठवला की मच्छीच्या चेहे-यावरचे भेदरलेले भाव माझ्या चेहे-यावर सहज उमटून जायचे. ही जमात असा खोटा खोटा भेदरलेला चेहेरा दाखवून बहुधा आपलाच काट्याने काटा काढेल अशी भिती मनात दाटून यायची. त्यामुळे मच्छीपासून आजही थोडं फटकून वागत आले आहे. हो! स्वत:च्या मृत्यूनंतरही माणसाचा सूड उगवण्यासाठी काटा नावाचं एक चांगलं हत्यार परमेश्वराने त्यांना उपजतच शरीरात दिलेलं आहे. तिस-या, चिंबो-या असले प्रकार तर माझ्यासाठी लांबून, प्रदर्शनातून पहाण्याची वस्तू होते. आजही मी त्यांना लांबूनच पहाते. माझी मांसाहाराची यादी इथपर्यंत मर्यादीत होती. त्यात भर पडली ती आमच्या बंधुराजांच्या जी.के. अर्थात जनरल नॉलेजने.

“ताई, फिलीपाईन्समधे तर कुत्रा खातात, माहित आहे का?” अशी माहिती त्याने पुरवल्यावर मला आपल्याकडच्या भटक्या कुत्र्यांपासून सुटका करून घेण्याचा एक नवा मार्ग मिळाल्यासारखं वाटलं. अमेरिकेतल्या सगळ्या चोरांना एका जहाजात बसवून जिथे सोडून दिलं, तिथे ऑस्ट्रेलिया निर्माण झाला. तसंच भारतातील सगळ्या भटक्या कुत्र्यांना फिलिपाईन्सला पाठवून देण्यासाठी कुत्रेलिया नावाचं जहाज बनवलं पाहिजे असं मला वाटू लागलं.

आमचे कराटेचे सर दरवर्षी स्पर्धांसाठी मलेशियाला जायचे. मांसाहाराचा त्यांचा अनुभव एकदम समृद्ध होता. “अगं साप सुद्धा छान लागतो. बकरीच्या मटणाच्या हाडात मांस असतं, ते जसं चवीला लागतं ना, थोडंफार तसंच लागतं सापाचं मांस.” असं त्यांनी सहजपणे सांगितल्यावर माझ्या डोळ्यांसमोर नागिन चित्रपटातील दोन-तीन दृश्य तरळून गेली. मी साप मारून खाल्लाय आणि बदला घेण्यासाठी त्याची सापीण (की सर्पीण) माझ्या मागावर गाणं म्हणत वळवळत येतेय असं मला स्वप्नही पडलं होतं.

हे कमी होतं की काय म्हणून खुद्द माझ्या वडीलांनी “सशाचं मांस तर खूपच छान लागतं”, असं सांगितलं. त्यावर “कबुतराचं मांस तर अगदी खोब-यासारखंच लागतं,” असं आमच्या काकांनी सांगितल्यावर आपण नेमके माणसात रहातो की जंगलात असा प्रश्न मला पडला.

इतकं सगळं होऊनही माझं शाकाहाराचं व्रत तुटलंच. त्याचं कारण म्हणजे मुन्नास्वामी उर्फ मंदार. माझा परम परम मित्र. ज्याची प्रत्येक गोष्टीबद्दल स्वत:ची अशी वेगळीच काहीतरी मतं होती (हे मला त्याने मांसाहाराचा अर्थ सांगताना लक्षात राहिलं नाही, तिथेच घोळ झाला सगळा).

“दूध पितेस की नाही तू?” त्याने विचारलं.

“हो.” मी उत्तर दिलं.

“ते गाईच्या रक्तापासून बनतं, म्हणजे प्रत्यक्षात तू गाईचं रक्तच पित असतेस.” मुन्नाने मंदस्मित देत विरूपण केलं.

माझ्या चेहे-यावर मच्छीच्या तोंडावरचे भेदरलेले भाव.

“अंडं...?” त्याने पुन्हा प्रश्न केला.

“नाही... अंडं नाही खात मी.” मी घाईघाईत कबुली दिली.

“मग खात जा. अंडं खाणं म्हणजे मांसाहार नाही.” मुन्नाच्या चेहे-यावर तसंच ज्ञानी लोकांच्या चेहे-यावर असतं तसं स्मित होतं.

“कसं काय?” मी प्रश्न केला.

मुन्ना माझी कीव केल्यागंत हसला.

“अंडी देणं हा कोंबडीचा गुणधर्म आहे. कोंबडीला पिलं होवोत न होवोत, ती अंडी देणारच. जर अंड्यात जीवच नाही, तर तो मांसाहार कसा?”

हे ज्ञान मला नवीन होतं. तरीच कुक्कुटपालन व्यवसाय लोकांना परवडत असावा.

पण ही दोन उदाहरणं देऊन मुन्ना गप्प बसणा-यातला नव्हता. माझ्या मनातून मांसाहाराबद्दल असलेला तिरस्कार त्याला मुळापासून नष्ट करायचा होता.

“भाज्या तरी खातेस ना?” मुन्नाने माझ्याकडे रोखून पहात विचारलं.

मी ओशाळं हसत म्हटलं, “बास का! तेही नाही खाल्लं, तर खायला उरतंच काय?”

खरंतर मुन्नाचा हा प्रश्न चेकमेट सारखा होता. हे मला त्यावेळेस समजलं नाही. पण तो माझं हृदयपरिवर्तन करायचं ठरवूनच आला होता, त्यामुळे हा प्रश्न मिळाला नसता, तर त्याने काय काय उड्या मारून एखादा प्रश्न स्वत: तयार केला असताच.

“भाज्या खातेस ना? त्या सजीव नसतात??” मुन्नाने त्याच्या नेहमीच्या स्टाईलने मान डाव्या खांद्याकडे वळवली आणि तिरक्या नजरेने डोळे बारीक करून त्याने मला प्रश्न विचारला.

मी इयत्ता सातवीमधे सामान्य विज्ञानात काय शिकले होते, ते माझ्या डोळ्यांसमोर दिसायला लागलं.

’झाडं ही सजीव असतात. एखादं देठ वा पान तोडल्यामुळे झाडांनाही वेदना होतातच.’ असं विज्ञानाच्या पुस्तकात वाचल्याचं मला (नेमक्या वेळी) आठवलं.

एखाद मोठं रहस्य उलगडल्यावर जसं वाटतं, तसं मला वाटायला लागलं. ’पटलं, पटलं’ म्हणून मी मुन्नाकडे पाहिलं. तशी तो म्हणाला, “भाज्या तेवढ्या ओरबाडून खायच्या काय गं? आणि शाकाहारी शाकाहारीचा डंका वाजवायचा? किती भाज्यांना आजपर्यंत तुम्ही शाकाहारी लोकांनी मृत्यू दिला असेल.”

त्याने असं म्हटल्यावर मला उगीचच अपराधी असल्यासारखं वाटायला लागलं. काहीतरी उत्तर द्यायचं म्हणून मी म्हटलं, “अरे पण तोडताना ऐकायला कुठे येतं भाज्यांचं ओरडणं?”

मुन्नाने यावर उत्तर तयार ठेवलं होतं.

“बघ, म्हणजे तुला पटतं की भाज्या सजीव असूनही आपण त्या खातो...?”

मी मान डोलावली.

“फक्त त्यांचं ओरडणं ऐकू येत नाही, म्हणून तुला खाताना काही वाटत नाही...?”

मी पुन्हा मान डोलावली.

“मग कोंबड्या, बकरे तुझ्यासमोर कापले नाहीत तर त्यांचंही ओरडणं तुला ऐकू येणार नाही. खायला काय हरकत आहे?”

हाच तो प्रश्न! माझ्या उत्तरांमुळे तयार झालेला होता आणि मलाच त्याचंही उत्तर द्यायचं होती. मी काही उत्तर न देता शांत बसून विचार करत होते. मग समोर वेटर दिसला, त्याला ऑर्डर देऊन टाकली, “एक प्लेट चिकन रेशमी कबाब.”

मुन्ना या कानाच्या कडेपासून त्या कानाच्या कडेपर्यंत तोंड रूंदावून हसला.

लेखिका: कांचन कराई
http://www.mogaraafulalaa.com/